Onrust in Lombardijen is een explosieve explosie en steekpartij
Het dagelijkse leven in Lombardijen is ruw verstoord door recente gebeurtenissen. In de nacht van 26 september klonk er een explosie in de Dantestraat, gevolgd door een steekpartij op 28 september op de Molièreweg, waarbij de 71-jarige Cor Kleijn tragisch om het leven kwam na een
burenruzie. Deze incidenten houden de gemoederen in de wijk bezig. Er zijn vooral zorgen over de jongeren in de buurt.
Het was lange tijd relatief rustig in Lombardijen. Het meest recente incident dateerde van de jaarwisseling van 2020-2021, toen jongeren een vuurwerkbom plaatsten onder een hoge kunstkerstboom aan de Spinozaweg. Ze veroorzaakten aanzienlijke schade aan twee scholen, twee woningen, een pand en een busje van de gemeente Rotterdam. Bovendien gooiden ze een molotovcocktail naar een politieauto. Drie jongens van 14- en 15-jarige leeftijd zijn veroordeeld tot jeugddetentie. Over de meest recente gebeurtenissen is volop gesproken op een bewonersbijeenkomst, waar vertegenwoordigers van gemeente, politie, woningbouwcorporatie en jeugdhulpverlening aanwezig waren.
Na de explosie
Het slaapkamerraam op de tweede verdieping zwaait open. Het is half tien in de ochtend, de dag na de explosie in de Dantestraat in Lombardijen, een van de vijf explosies in één nacht in Rotterdam. Elif, een van de bewoners, verschijnt met een "out of bed look" en vermoeide ogen. Ze heeft wakker gelegen van de schrik en voelt zich verdrietig voor haar buren, van wie de voorgevel nu is dichtgetimmerd met aluminiumplaten. Beelden van vermoedelijk jonge jongens met capuchons die vluchten zijn vastgelegd op een bewakingscamera en overhandigd aan de politie.
Elif ontvangt mij in haar grijze slaapshirt en roze pyjamabroek en deelt haar verhaal terwijl ze nipt aan haar thee. De bewoners van de door explosie getroffen woning zijn al maandenlang niet thuis. Zoals veel van hun generatiegenoten, brengt het oude echtpaar ongeveer vijf maanden per jaar in het land van herkomst door. Oorspronkelijk komen ze uit het Turkse stadje Duzce in het noordwesten. Haar vermoeden is dat ze hun terugvlucht al geboekt hebben. Het koppel woont al bijna 30 jaar in de straat en behoort tot de oudste bewoners. Ze hebben drie zonen, een dochter en een groot aantal kleinkinderen. Alleen de jongste zoon, die ongeveer 23 jaar oud is, woonde nog thuis voordat hij de gevangenis in ging, ongeveer twee jaar geleden. Hij had een ernstig ongeluk veroorzaakt door een voetganger aan te rijden op een zebrapad, met dodelijke afloop.
Het huis is op het bevel van de burgemeester drie maanden afgesloten. Elif betreurt dat het echtpaar niet naar het eigen huis kan terugkeren, en ze merkt op: "Wat kunnen zij doen? Ze waren niet eens thuis. Het is toch niet prettig zo lang bij je kinderen te moeten verblijven?"
‘Je weet nooit of de daders terugkomen’
Tijdens de explosie sliep Elif boven, terwijl haar man beneden was met hun kleindochter. Hij rende met hun kleinkind naar boven toen de bom af ging. "Ze logeerde bij ons. We maakten ons meer zorgen om haar dan om onszelf, voor het geval dat. Onze dochter nam haar mee naar huis."
Elif neemt een slokje van haar thee. "Wij stonden achter haar beslissing. Je weet nooit of de daders terugkomen. Wat de dag daarna zou brengen, wisten we niet. Zelfs de politie had geen antwoorden." Ze vraagt zich af waar de wijkagent en het wijkteam zijn, en merkt op: "Ze hebben zelfs niet eens geïnformeerd naar ons welzijn."
Een buurvrouw die al meer dan 20 jaar in dezelfde straat woont, vertelt dat het echtpaar van het getroffen huis er al was toen zij naar Dantestraat verhuisde. Het oude echtpaar bij wie de explosie plaatsvond, heeft inderdaad drie zonen en een dochter, zegt ook zij. Ze had een gesprek met de politie over de situatie. De jongste zoon beschrijft zij als een gewone jongen, maar ze weet niet wie zijn vrienden zijn. Volgens haar is hij verwend door
zijn oudere broers; hij kreeg geld en huurde een auto. Om te voorkomen dat zijn ouders het zouden ontdekken, parkeerde hij hem om de hoek. Wanneer hij weg reed, vertrok hij met piepende banden. Verschillende keren is hij daarop aangesproken door een buurman.
Beide vrouwen noemen incidenten in hun buurt, zoals diefstal, inbraak en een autobrand, vermoedelijk na een relatiebreuk. Op een gegeven moment werd zelfs een stoel door een raam van een van de buren aan de overkant gegooid. Het laatste grote incident was de explosie twee
jaar geleden rond de jaarwisseling.
Maureen, die om de hoek van het hof woont, was wakker tijdens de explosie. Normaal gesproken had ze al lang in bed moeten liggen, maar op dat moment was ze in de keuken bezig met haar dochter om haar verjaardag voor te bereiden. Ze gingen naar boven en keken uit het raam. "We
zagen de rookwolk." Vervolgens sloten ze alles af en gingen naar bed. De explosie houdt hen bezig; ze praten erover, maar niet met andere buren.
Maureen beschrijft Lombardijen als een uiterst rustige buurt. “Het is de eerste keer dat er zoiets in de omgeving gebeurt.” Ze verbaast zich over de explosie van twee jaar geleden in haar eigen straat. "Dat heb ik niet gehoord", merkt ze op.
Als moeder van zeven kinderen deelt Maureen haar persoonlijke wens: ze gelooft dat er een plek moet zijn waar jongeren een technisch beroep kunnen leren. "Op die manier kunnen onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen veilig blijven en hoeven ze niet in de criminaliteit
terecht te komen", verkondigt ze met passie. "Als we dat kunnen realiseren, zou ik trots zijn op de jongens en meisjes in mijn buurt.”
‘Je moet de jongeren arbeidsethos leren’
Melissa, die verderop in de Dantestraat woont, schrok plotseling wakker. "Wat is hier aan de hand!", dacht ze. Haar zoon, die aan de achterkant van het huis slaapt, zag een soort paddenstoel, wat eigenlijk de rookwolk was. Er was geen brandgeur en ze hoorde verder geen
geluid. Ze dachten dat het wel zou meevallen en besloten om weer naar bed te gaan. De volgende dag las ze op de website van RTV Rijnmond dat de explosie bij een huis had plaatsgevonden. "Gewoonlijk, als ik zoiets hoor, denk ik dat het gewoon vuurwerk is. Het is voor
het eerst dat er een explosie is bij een huis."
Volgens Melissa zijn de keuzes van jongeren om geld op straat te verdienen en verkeerde paden te bewandelen vaak een gevolg van armoede. Ze bedoelt diefstal en drugshandel. Dat vindt ze jammer. "Het is natuurlijk duur voor de overheid om hulp te bieden. Jongeren moeten leren dat
het geld verdienen op straat misschien een optie lijkt, maar dat dit van korte duur is. Het is van cruciaal belang om een stabiele financiële basis te creëren. Zolang je een duidelijk doel voor ogen hebt en eerlijk werkt, kun je je doelen bereiken. Hard werken is een essentieel onderdeel
hiervan, en dat is iets wat volgens mij veel jongeren missen. In deze buurt wonen veel eenoudergezinnen die financieel in zwaar weer verkeren.
Vooral jongens voelen zich vaak verantwoordelijk voor hun gezin. "Ik ben ervan overtuigd dat als deze jongeren al op 13 of 14- jarige leeftijd worden bereikt, veel problemen kunnen worden voorkomen en ze nog kunnen worden gevormd. Het is ook belangrijk dat jongeren een plek hebben waar ze naar toe kunnen. Op dit moment hebben ze geen eigen plek om heen te gaan.”
Wat de kerstboom betreft, is ze nog verbolgen. “Die was zo mooi!”
Dit jaar hebben zich meer dan 120 explosies voorgedaan in Rotterdam. "Ik vind dat verontrustend", zegt Melissa. "Als ze het op iemand gemunt hebben, laten die mensen zich niet tegenhouden door het feit dat burgers bang zijn." Het valt op dat 15 procent van de
verdachten van deze explosies minderjarig is, waarbij de jongsten slechts 14 of 15 jaar oud zijn. In 2022 was dat 8 procent.
Melissa gelooft niet dat deze jongeren zich volledig bewust zijn van de schade die ze aanrichten. "Ze denken waarschijnlijk: 'Snel geld. Als je me een paar honderd euro geeft, doe ik het wel.' Het is belangrijk om jongeren bewust te maken van de impact van hun gedrag. Wat ik mijn kinderen
bijbreng, is het belang van arbeidsethos, iets wat ik van mijn ouders heb meegekregen. Je moet hard en eerlijk werken voor wat je wilt bereiken."
'Ik moet de begrafenis van mijn broer regelen'
Op de avond van 3 oktober staan in het Huis van de Wijk ongeveer 15 tafels klaar, samen met koffie en thee, voor de bewonersbijeenkomst. De agenten dragen hun uniform, terwijl de medewerkers naambadges met hun naam en organisatie hebben. Hoewel de ontmoeting met de bewoners oorspronkelijk gepland is om over veiligheid te praten, wordt het programma last- minute gewijzigd. Stadsmarinier Marcel Dela Haije: "We willen mensen de gelegenheid bieden om vrijuit te praten." De focus ligt op luisteren, hulp bieden en omgaan met de klachten en de oplopende emoties die volgen op de explosie en de fatale burenruzie met de steekpartij.
Met een huurwoning ben je gebonden aan de woningbouw’
“Ik heb het helemaal gehad”, verzucht een van de bewoners. In de flats aan de Molièreweg wonen ook mensen met een licht verstandelijke beperking die begeleiding en zorg nodig hebben van Middin. Er is 24 uur begeleiding aanwezig waarop de bewoners kunnen terugvallen als dat
nodig is. 's Nachts is er een slaapdienst.
Een vriendin van Cor, het dodelijke slachtoffer van de burenruzie, was ooggetuige. Ze deelde met RTV Rijnmond dat Cor klaagde over buren die hun muziek extreem luid hadden gezeten. Ze reden herhaaldelijk met scooters langs zijn huis om hem lastig te vallen. Cor liep op blote voeten
naar buiten om te klagen over het lawaai, dat zijn hond van de streek bracht. Ze zag hen zijn hek open duwen en naar binnen gaan. Ze haastte zich naar Cor's huis, maar hij was niet thuis. Buiten zag ze hem mishandeld worden door zo'n tien mannen. Een 53-jarige buurman is als verdachte aangehouden.
Rond 19.00 uur druppelen de bewoners langzaam binnen. De zitplaatsen zijn vrij, dus ze kunnen iemand van een organisatie zoeken om aan te schuiven aan een beschikbare tafel.
“Er is altijd wat. Het zijn niet alleen mensen die daar wonen, maar ook hun vrienden die voor de drank- en geluidsoverlast komen zorgen. Ze hangen in de buurt en vechten. Ik heb mijn huis aan de Molièreweg verkocht. Over twee weken verhuis ik.” Ze hoort van meer mensen die weg willen, maar niet kunnen. “Met een huurwoning ben je gebonden aan de woningbouw.” Een medewerker van slachtofferhulp hoort vol begrip de klachten van een andere bewoner aan. Het is de machteloosheid die overheerst.
Een van de zussen van Cor staat op. Haar gezicht straalt vermoeidheid uit, maar haar ogen branden van vastberadenheid. Cor laat twee dochters, twee kleinkinderen, twee zussen en een broer achter. Haar pijn klinkt luid en duidelijk. "Dit is geen incident. Morgen wordt het geen stille
tocht! We gaan protesteren. Mijn broer is maandenlang gepest en getreiterd. Er is niets aan gedaan. Dat heeft hem het leven gekost." Ze wil dat dit alles bekend wordt gemaakt in de media en aan de camera van RTL. "Ik moet nog een begrafenis regelen", zegt ze en vertrek met haar
familie.
Haar toespraak maakt een blijvende indruk die avond. De bewoners luchten hun hart en leggen hun klachten of wensen op tafels. “Ik begrijp niet waarom niemand van de gemeente of andere organisaties toelichting gaf aan het begin van de avond”, zegt een oude man. “Wat gaan ze doen
aan de problemen?” Stadsmarinier Dela Haije wil zich sterk maken bij de gemeente voor een stop op begeleid wonen in Lombardijen. Wat hem betreft zit zijn wijk aan zijn max.
Voor de protestmars duiken op social media berichten op dat Cor bij een eerdere bedreiging een vuurwapen trok en dat hij in zijn jongere jaren een vrouw in de kroeg doodgeschoten zou hebben. Het wordt toch een stille tocht met een stoet aan mensen die witte rozen en bloemen legt bij zijn woning en een boom vlakbij waar hij is overleden.